پست‌ها

نمایش پست‌ها از ژوئن, ۲۰۲۳

آذرم یا آذر

  در واژه‌نامه‌ی دهخدا  و در نسخه‌برداری بسیاری از دست‌نویسان از کارهای سروده‌سرایان «آذرم»  به نادرست با  «ز» نوشته   شده است. برای نمون در دهخدا چنین می‌خوانیم‌: آزرم [ زَ ] (اِ) شرم. حیا. ادب. نرمی. رفق. لطف و ملایمت در گفتار:  چو پرسدْت پاسخ ورا نرم گوی  سخن‌ها به آزرم و باشرم گوی. --فردوسی (...).     دل نامداران به‌تو گرم باد   روانت پر از شرم و آزرم باد ـ.فردوسی   (...)    گفت ای بی حیا و بی آزرم   این چنین خندی و نداری شرم؟ -- سنائی. بوسید برش به رفق و آزرم خارید سرش به‌ناخن شرم --امیرخسرو. آذرم به میانای (معنای) احترام و ادب از واژه‌ی میترائی «آتَر» 𐬁𐬙𐬀𐬭 به میانای  «ایزد آتش»  و خود «آتش» گرفته شده است.  آدَر با واژه‌های «آثاری» अथरि  به میانای شراره و همچنین  با واژه‌ی  «اَدَریسَ»  औदरेइष  به میانای «آذرم به ایزد آتش»  در سانسکریت خویشاونداست.  ایزد «آدر» یا «آذر» که ماه ‌نهم ‌گاه‌شمار خورشیدی به نام اوست در افسانه‌های میترائی با دیو آژی‌دهاگ به نبرد برخاست .چنانکه در پبشتر  نیز دیده‌ایم،  پس از آفند اسکندر که نوشته‌های دینی به دست سپاهیان مقدونی به آتش کشیده شد  در روز